- vacuum
- văcŭus, a, um, adj. [vaco], empty, void, free, clear, devoid of, without something (freq. and class.; cf. inanis.)I.In gen.A.Lit., in material sense.(α).Absol.:(β).
spatium vacuum,
Lucr. 1, 523; cf. id. 1, 394; 1, 509:vacua castra,
Caes. B. G. 7, 45:perque domos Ditis vacuas et inania regna,
Verg. A. 6, 269:atria,
id. ib. 7, 379;2, 528: porticus,
id. ib. 2, 761:videntur Aëra per vacuum ferri,
id. G. 3, 109:Acerrae,
unpeopled, id. ib. 2, 225:Cumae,
Juv. 3, 2:Ulubrae,
id. 10, 102:agri,
Verg. G. 2, 54:aurae,
id. A. 12, 592:caelum,
id. ib. 5, 515:oppida, Auct. B. Afr. 9: aliquam partem aedium vacuam facere,
Liv. 39, 14, 2:aër,
Hor. C. 1, 3, 34:theatrum,
id. Ep. 2, 2, 130:aula,
id. C. 4, 14, 36:tabellae,
Quint. 10, 3, 32:numerus peditum in vicem prolapsorum equitum vacuos capientium ad pugnam equos,
Liv. 44, 26, 3:lectus,
Prop. 2, 2, 1: Ov. M. 11, 471:per vacuum locum inruperunt,
Liv. 25, 3, 18:manus,
Quint. 11, 2, 42:ossa vacuis exsucta medullis,
Juv. 8, 90: si vacuo ventre mulier fuit, not pregnant (opp. plenus), Dig. 29, 2, 84:vultus,
without eyes, Sen. Oedip. 1012.—With abl.:(γ).nihil igni vacuum videri potest,
Cic. Univ. 4:gladium vaginā vacuum in urbe non vidimus,
id. Marcell. 6, 17:moenia defensoribus,
Liv. 42, 63, 6:viae occursu hominum,
id. 5, 41, 5:cultoribus agri,
Ov. M. 7, 653:ense ebur,
id. ib. 4, 148:arvum arboribus,
Col. 3, 11, 3:loca fetu in vite,
id. 3, 10, 5:pectus velamine,
Stat. Th. 1, 593.—With ab and abl.:(δ).Messana ab his rebus...vacua ac nuda est,
Cic. Verr. 2, 4, 2, § 3:oppidum vacuum ab defensoribus,
without, Caes. B. G. 2, 12:pars Galliae ab exercitu,
Hirt. B. G. 8, 46:vacuum ab hostibus mare,
Liv. 37, 13, 6.—With gen. (rare; mostly poet. ):b.ager aridus et frugum vacuus,
Sall. J. 90, 1:Romana urbs annonae,
Mamert. Grat. Act. ad Julian. 14.—Subst.: vă-cŭum, i, n., an empty space, an open or vacant place, a void, vacuity:B.vacuum minus intus habere,
Lucr. 1, 367:in vacuum poterunt se extendere rami,
Verg. G. 2, 287:ne per vacuum incurreret hostis,
Hor. S. 2, 1, 37:libera per vacuum posui vestigia princeps,
Hor. Ep. 1, 19, 21.—Transf., free from, clear, devoid of, without.(α).With abl.:(β).animus per somnum sensibus et curis vacuus,
Cic. Div. 2, 11, 27:molestiis,
id. Fam. 4, 4, 2:cupiditate et timore,
id. Fin. 2, 10, 30:consilium periculo,
id. Att. 10, 16, 2:cum vacui curis etiam quid in caelo fiat scire avemus,
id. Fin. 2, 14, 46:vacui negotiis vivere possimus,
id. ib. 4, 5, 12:his rebus mens vacua,
id. Tusc. 3, 4, 9:vacuus duellis Janus,
Hor. C. 4, 15, 8:crimine nox vacua est,
Ov. F. 4, 581:ille metu vacuus,
id. M. 3, 582:nullum tempus sterile et vacuum beneficio,
Plin. Pan. 56, 2:aemulatione,
Tac. A. 12, 2:curā domesticā vacuus,
id. H. 1, 88:tali culpā,
id. A. 6, 16:tributo,
id. ib. 12, 61:vacuam laboribus egi vitam,
Ov. Tr. 5, 3, 9.—With ab and abl.:(γ).Mamertini soli vacui, expertes, soluti ac liberi fuerunt ab omni sumptu, molestiā, munere,
Cic. Verr. 2, 4, 10, § 23:a securibus et tributis,
Tac. A. 12, 34; 12, 61:hora nulla vacua a furto, a scelere, crudelitate, flagitio reperietur,
Cic. Verr. 2, 1, 12, § 34:nullus dies ab exercitationibus oratoriis,
id. Brut. 90, 309:animus a talibus factis vacuus et integer,
id. Inv. 2, 7, 24:cum ab omni molestiā vacuus esses,
id. Fam. 11, 16, 1:domus a suspitione religionis vacua atque pura,
id. Har. Resp. 6, 11:ab odio, amicitiā, irā atque misericordiā,
Sall. C. 51, 1:a culpa,
id. ib. 14, 4: censores vacui ab operum locandorun;curā,
Liv. 24, 18, 1.—With gen.:(δ).vacuas caedis habete manus,
Ov. A. A. 1, 642:operum vacuus,
Hor. S. 2, 2, 119:vacuas habuissem criminis umbras,
Ov. M. 6, 541:composuit ad Caesarem litteras, quasi confecto bello verbis magnificas, rerum vacuas,
Tac. A. 15, 8.—With dat. of that for which room or a vacancy exists or is made:II.Aruns Tarquinius et Tullia minor, prope continuatis funeribus cum domos vacuas novo matrimonio fecissent, junguntur,
Liv. 1, 46, 9:necato filio vacuam domum scelestis nuptiis fecisse,
Sall. C. 15, 2:quanto molimine circumspectemus vacuam Romanis vatibus aedem (Apollinis),
Hor. Ep. 2, 2, 94.— Subst.: văcŭum, i, n., leisure:aliquid invenire vacui,
Quint. 10, 6, 1.—In partic. (cf. vaco, II.).A.Free from labor or occupation, without business, at leisure, clear, disengaged, unoccupied, idle:B.quoniam vacui sumus, dicam,
Cic. Leg. 1, 4, 13:si es animo vacuo, expone nobis quod quaerimus... hunc elegimus diem, cum te sciremus esse vacuum,
id. Brut. 5, 20:animus vacuus ac solutus,
id. Verr. 1, 9, 26:aures vacuae atque eruditae,
Quint. 10, 1, 32:aures,
Hor. Ep. 1, 16, 26; Ov. M. 4, 41; 12, 56:pedibus vacuis terere Porticum,
id. A. A. 1, 491:si quid vacui sub umbrā Lusimus,
Hor. C. 1, 32, 1:cetera, quae vacuas tenuissent carmine mentes,
Verg. G. 3, 3:ne vacuum esse me nunc ad narrandum credas,
Ter. And. 4, 2, 23:ut animum vacuum ad res difficiles scribendas afferam,
Cic. Att. 12, 38, 3:cum per tot menses vacuā civitate nemo controversiam fecerit,
Liv. 3, 40, 10.— Sup.:nec rursus jubeo, dum sit vacuissima quaeras,
Ov. P. 3, 1, 141.— Poet., transf., of places in which to lounge or enjoy leisure, quiet, peaceful, undisturbed, etc.:Tibur,
Hor. Ep. 1, 7, 45:Athenae,
id. ib. 2, 2, 81:tonsoris in umbrā,
id. ib. 1, 7, 50 (cf.:otiosa Neapolis,
id. Epod. 5, 43 ).—Rarely of persons, free from care, calm, composed:Rutilius animo vacuus,
i. e. careless, without apprehension, Sall. J. 52, 6:haud animi vacuus,
quiet, Stat. Th. 5, 644:cantamus vacui, sive quid urimur,
Hor. C. 1, 6, 19; so of one free from love, id. ib. 1, 5, 10.—Of female animals, not bearing young:equa,
Col. 6, 37, 10.— Impers.: vacuum est, with inf., there is leisure, time, Sall. H. 1, 10; Tac. H. 2, 28.—Of time, free, vacant, disengaged, leisure:C.etiam si spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,
Cic. Verr. 1, 17, 56:cum vacui temporis nihil haberem,
id. Att. 2, 23, 1:vacuam noctem operi dedere,
Liv. 3, 28, 7:tempora,
Col. 12, 4, 1; cf. Luc. 3, 26.—Of women, free, unmarried, single:D.ubi mulier vacua fuit,
Tac. A. 13, 44: vacuis indicere nuptias, Pseudo - Quint. Decl. 376:Hersilia,
i. e. widowed, Ov. M. 14, 831.—Of possessions, free, vacant, without an occupant or master:E.vacuam possessionem regni sperans,
Caes. B. C. 3, 112:prudentiae doctrinaeque possessio... quasi caduca atque vacua,
Cic. de Or. 3, 31, 122:centuria, id. Tull. § 17: sese praedia vacua filio traditurum,
id. Rosc. Am. 9, 26:vacuam rempublicam tradere Hannibali,
Liv. 23, 2, 7:ut impetus fiat in vacuam rempublicam,
Sall. C. 52, 23:sacerdotia ut vacua contulit in alios,
Tac. A. 6, 40; cf.:Syriam provinciam vacuam tum morte Atilii Rufi,
id. Agr. 40:vacua Armenia,
without a ruler, id. A. 12, 50:bona,
Dig. 38, 9, 1, § 12:possessio,
ib. 41, 3, 4, § 22; Gai Inst. 4, 131.— Subst.: văcŭum, i, n.:si quis casus puerum egerit Orco, In vacuum venias,
into the vacant property, Hor. S. 2, 5, 50:ut in vacuum lege praeditoriā venalis pependerit,
Suet. Claud. 9; cf. Quint. 12, 9, 8.—Without value, worthless, useless, empty, vain, unprofitable, = vanus (rare;not anteAug.): si respublica et senatus et populus vacua nomina sunt,
Tac. H. 1, 30:rem,
Petr. 102:vacua et inanis productio verbi,
Gell. 11, 15, 6:tollens vacuum plus nimio Gloria verticem,
her empty head, Hor. C. 1, 18, 15:pecunia,
unused, unproductive, Dig. 19, 5, 24; cf. ib. 16, 3, 28.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.